مزایا و معایب آموزش از راه دور

آموزش از راه دور و به خصوص آموزش آنلاین از جمله تجاربی است که بسیاری از ما به خاطر پاندمی کرونا آن را تجربه کردیم. اگرچه این دوران باعث شد ناخواسته در دریای کلاس‌های آنلاین غوطه‌ور شویم، اما فرصتی شد تا بهتر با این فضا آشنا شویم و جدی‌تر به قابلیت‌های آموزش آنلاین پی ببریم.

آموزش از راه دور مزایا و معایبی دارد که احتمالاً شما هم با آنها آشنا هستید. انعطاف‌پذیری و آزادی عمل بیشتر در برنامه‌ریزی ساعات روزمره یکی از مهم‌ترین مزیت‌های آموزش‌های آنلاین است. به عبارتی شما کافیست با هر ابزار و در هر جایی بتوانید سروقت در کلاس به صورت آنلاین حاضر شوید. به طور مثال اگر ساعت 5 تا 6 عصر در باشگاه ورزشی باشید بلافاصله بعد از کلاس و حتی در حدود ساعت 6 می‌توانید در خودروی شخصی خود که کنار باشگاه پارک شده بنشینید و با گوشی همراه در کلاس حاضر شوید؛ حتی فراتر از آن، اگر بتوانید همزمان با رانندگی تمرکز کنید، قادر خواهید بود تا رسیدن به منزل به یادگیری بپردازید.

موضوع انعطاف‌پذیری زمانی و مکانی فقط برای یادگیرندگان نیست؛ معلمان و مدرسان هم از این مزیت بهره می‌برند و می‌توانند در زمان فشرده‌تری کلاس‌های بیشتری برگزار کنند و یا به کارهای شخصی و روزمره خود برسند.

مزیت دیگر قطعاً هزینه‌ی کمتری است که اغلب برای دوره‌های آنلاین در نظر گرفته می‌شود. مؤسسه‌ی برگزارکننده دیگر احتیاجی به اجاره جا و تهیه میز و صندلی و سایر وسایل آموزشی نخواهد داشت و بالتبع هزینه‌ی آموزش هم برای یادگیرنده پایین‌تر خواهد بود. علاوه بر این‌ها، هزینه‌ی جابجایی و حمل و نقل و خریدن غذا یا خوراکی در بین ساعات کلاس هم حذف خواهد شد.

موضوع دیگر حق انتخاب بین شیوه‌های آموزشی مختلف است که برای مدرس و یادگیرنده به وجود می‌آید. هر فردی شیوه‌ی خاص و منحصر به فردی برای یادگیری دارد. برخی بیشتر از طریق چشم و مهارت‌های دیداری یاد می‌گیرند و برخی از شنوایی برای آموختن سود می‌برند. به همین نسبت ارتباط با همکلاسی‌ها در کلاس‌های حضوری برای بعضی افراد سرشار از نشاط و خاطره‌ی خوب و البته فرصتی برای شبکه‌سازی است و در عین حال برخی در همین فضای حضوری و در ارتباط با دیگران دچار تنش می‌شوند.

در کنار این مزایا، آموزش آنلاین معایبی هم دارد؛ به طور مثال همه می‌دانیم که ارتباط رو در رو بسیار متفاوت از ارتباط آنلاین است. هر چقدر هم ارتباط تصویری خوب و شفاف باشد اما شما از طریق ارتباط آنلاین نمی‌توانید حس و حال حضوری بودن کلاس را درک کند و حداقل زبان بدن اطرافیان‌تان را به طور کامل دریافت نخواهید کرد که قطعاً منجر به اختلالاتی در سطح ارتباطات خواهد شد.

از طرف دیگر قطعاً کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی را نمی‌توان به صورت آنلاین برگزار کرد. بنابراین ماهیت و محتوای درسی هم در تصمیم‌گیری برای برگزاری کلاس آنلاین مؤثر است. شما می‌توانید مهارت جوشکاری را بارها و بارها از طریق ویدئوهای مختلف مرور کنید اما تا دستگاه جوش را به دست نگیرید، عملاً فاصله‌ی زیادی تا تسلط بر کار و کسب مهارت دارید.

یکی دیگر از موضوعات مهم در مورد کلاس‌های آنلاین، احتمال حواس‌پرتی به دلیل عوامل محیطی است. البته برای کنترل این موضوع می‌توانید از نکته‌های ذکر شده در وبلاگ برگزاری جلسه‌ی آنلاین بی‌نقص هم استفاده کنید.

خوب یا بد، موافق یا مخالف، در هر صورت آموزش آنلاین و از راه دور بخشی از زندگی این روزگار است و بهتر است خودمان را هر چه زودتر با آن وفق دهیم. در این بین استارتاپ‌هایی هستند که به خصوص در سال‌های اخیر عزم‌شان را جزم کردند تا جهش بزرگی در ارائه‌ی خدمات آنلاین آموزشی ایجاد کنند و الحق که بسیاری از آنها موفق هم بودند.

در این متن سعی کردیم تا چند مورد از این استارتاپ‌ها را معرفی کنیم.

1- اُتیچر

اتیچر یک پلتفرم آموزش زبان است ولی آموزشگاه زبان نیست؛ در واقع اتیچر به عنوان پل ارتباطی و تسهیلگر برقراری تماس بین معلم‌های زبان و زبان‌آموزان نقش بازی می‌کند.

در این پلتفرم می‌توانید از بین بیش از 10 زبان زنده‌ی دنیا، زبان دلخواه خودتان را انتخاب کنید و از بین استادانی که در اتیچر ثبت‌نام کردند، استادتان را هم انتخاب کنید و بعد از تنظیم کلاس با استاد، با خیال آسوده و به صورت آنلاین، تصویری و رو در رو به یادگیری مشغول شوید.

اتیچر یک پلتفرم دو سویه است که برای استاد و شاگرد می‌تواند سودمند باشد.

البته اتیچر معضل دیگری را هم در بین زبان‌آموزان حل کرده است. اگر تجربه‌ی ثبت‌نام و گذراندن دوره‌های ترمیک در آموزشگاه‌ها را داشته باشید، می‌دانید که بعد از تعیین سطح، گزینه‌های زیادی جلوی پای شما نمی‌گذارند و اگر بنا بر بدشانسی با استادی کلاس داشته باشید که خیلی با او راحت نباشید، متأسفانه ممکن است مجبور شوید حتی برای چند ترم شرایط را تحمل کنید.

اتیچر برای حل این مشکل، امکان شرکت در کلاس‌های آزمایشی را به صورت رایگان فراهم کرده. شما می‌توانید با 5 استاد کلاس آزمایشی رایگان داشته باشید و بعد از بررسی‌های دقیق و البته امکان تنظیم ساعت کلاس با استاد، گزینه‌ی مورد نظرتان را انتخاب کنید.

داستان شکل‌گیری و رشد اتیچر به این ترتیب بود: در تابستان سال 1395 ایده‌ی راه‌اندازی این استارتاپ در ذهن مجید مرتضوی جرقه زد و اولین کلاس‌های آنلاین آموزش زبان در بهار سال 1396 برگزار شد.

در پائیز 97 اتیچر یک جهش خوب را تجربه کرد. در این زمان مرکز فناوری سامسونگ-امیرکبیر در دوره‌ی پنجم شتاب‌دهی، اتیچر را حمایت کرد و به این ترتیب به مدت یک سال خدمات منتورینگ، شتاب‌دهی و حتی حمایت‌های فیزیکی شامل حال اتیچر شد.

در زمستان سال 1398 بار دیگر فرصت درخشانی برای اتیچر پیش آمد. صندوق سرمایه‌گذاری دانشگاه تهران فاز اول سرمایه‌گذاری را روی اتیچر انجام داد و از نظر موقعیت مکانی هم تیم اتیچر توانست در مجاورت دانشکده فنی دانشگاه تهران مستقر شود.

با گسترش کرونا اگرچه برخی شرایط سخت شد اما اتفاقاً فرصتی هم برای رشد بیشتر اتیچر فراهم شد. اتیچر در پائیز 99 و در اوج شیوع کرونا و زمانی که هنوز پای واکسن‌ها به بازار باز نشده بود، توانست نسخه‌ی سوم خود را در سایت قرار دهد. اتیچر در این دوره با برگزاری کلاس‌های رایگان کرونایی سعی کرد کمی از اضطراب کسانی که به یکباره از کلاس‌های حضوری محروم شدند، کم کند که استقبال بسیار خوبی هم از این کلاس‌ها شد.

2- استاد بانک

احتمالاً باید حسابی درس‌خوان و اهل مطالعه باشید تا دانشگاه صنعتی شریف قبول شوید. عده‌ای از فارغ‌التحصیلان این دانشگاه بعد از کلی تجربه در بازار آموزش‌های خصوصی و آشنایی کامل با دردسرهای قیمت‌های غیرشفاف در این بازار، تصمیم گرفتند بستری را فراهم کنند تا این معضل را حل کنند.

این استارتاپ در سال 1395 با حمایت دانشگاه شریف راه‌اندازی شد.

شاید مهم‌ترین تمایز این پلتفرم با موارد مشابه این باشد که در استادبانک سیستم امتیازدهی دقیقی برای ارزیابی معلم‌های خصوصی طراحی شده و به عنوان شاگرد قبل از انتخاب معلم می‌توانید نمونه‌ی تدریس استاد، رزومه‌ی تضمین شده و نظرات شاگردان قبلی را مشاهده کنید و پس از آن با مقایسه‌ی قیمت‌ها بهترین گزینه را انتخاب کنید.

به عبارت ساده‌تر مزیت رقابتی یا وجه تمایز استادبانک در سیستم ارزیابی شایسته‌سالارانه اساتیدی است که در سایت ثبت‌نام کردند. هر معلم از یک تا پنج ستاره می‌تواند امتیاز بگیرد و در صورت عملکرد بهتر نشان VIP بگیرد. قیمت‌ها نیز براساس ارزیابی‌های انجام شده در مورد هر استاد تعیین می‌شوند.

استادبانک در بیش از 5 شهر ایران به صورت حضوری و در سرتاسر کشور به صورت آنلاین خدمات خود را ارائه می‌کند.

شاید برایتان جالب باشد که ارائه‌ی محمد فراهانی، یکی از بنیانگذاران استادبانک را برای سرمایه‌گذاران در برنامه‌ی تلویزیونی شتاب ببینید. در این برنامه میثم زرگرپور هم یکی از سه داور صاحب نظر بود که در مورد سرمایه‌گذاری روی این استارتاپ تصمیم‌گیری کردند.

محمد فراهانی با همکاری دو نفر از همکلاسی‌ها در سال 93 کار را آغاز کرد و در سال 1395 به سودآوری رسید.

3- کوئرا

کوئرا یکی از نام‌های آشنا برای برنامه‌نویسان است. کوئرا کار خود را با این چشم‌انداز آغاز کرد که بتواند جامعه‌ی متمرکزی از توسعه‌دهندگان بسازد.

محمد باقر تبریزی و سایر همکارانش در کوئرا تا به حال محصولات مختلفی را عرضه کردند. آنها 5 محصول اصلی دارند که در حوزه‌ی برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزار جای می‌گیرد.

محصولات آنها از این قرار است:

– کوئرا کالج: یک سامانه برای آموزش برنامه‌نویسی. البته مزیت این سامانه در تعاملی بودن و آنلاین بودن آن است؛ شما می‌توانید ضمن آنکه با طراحان دوره در تماس باشید، تمرین‌های عملی انجام دهید و از ادیتور آنلاین بخواهید که تمرین انجام شده را با هم مرور کنید.

– سامانه کاریابی برنامه‌نویسی (Talent): این سیستم را به این منظور طراحی کردند تا توانمندی‌های توسعه‌دهندگان را به صورت آنلاین بسنجند. بنابراین توسعه‌دهندگان براساس نتایج این ارزیابی‌ها راحت‌تر می‌توانند قابلیت‌های خود را در رزومه‌ی تخصصی به نمایش بگذارند و شرکت‌ها هم با دید بهتری پرسنل خود را انتخاب می‌کنند.

– مسابقات آنلاین برنامه‌نویسی (Contests): از معدود مسابقات برنامه‌نویسی کشوری با عنوان کدکاپ را کوئرا برگزار می‌کند. البته بعد از برگزاری مسابقه مسلماً راه برای استخدام افراد برتر هم هموارتر خواهد شد.

– سامانه‌ی کمک آموزشی برنامه‌نویسی (LMS): این سامانه برای مدیریت کلاس طراحی شده و بیش از 100 مؤسسه، دانشگاه و مدرسه از این سامانه استفاده می‌کنند.

– مدرسه‌ی دانش‌آموزی کوئرا (School): برگزاری دوره‌های آموزشی، منتورشیپ و برگزاری مسابقات برای دانش‌آموزانی که علاقمند به یادگیری برنامه‌نویسی و تفکر رایانشی هستند در این مدرسه انجام می‌شود.

4- دانشجویار

شعار اصلی دانشجویار این است که به عنوان پل ورود به بازار کار فعالیت می‌کنند. فرق دانشجویار با سایر پلتفرم‌های مشابه در استفاده از مدرسینی است که خودشان در بازار کار بسیار فعالند و پروژه‌های واقعی انجام می‌دهند.

بیشتر فعالیت دانشجویار در زمینه‌ی برنامه‌نویسی است و آنها یکی از اولین شرکت‌هایی هستند که گواهی دانش‌بنیان را برای تولید محتوای آموزشی دریافت کردند.

علی‌اصغر تقی‌زاده و صادق پاسبان، هم‌بنیانگذاران دانشجویار، از سال 1391 کار خود را برای تولید محتوای آموزشی در دانشجویار آغاز کردند.

5- مستر کلس

مستر کلس (فارسی) یک پلتفرم آموزش آنلاین است که ویدئوهای ضبط شده در آن با حضور اساتید برتر و افراد مشهور تهیه شده است.

مستر کلاس اصلی در سال 2015 آغاز به کار کرد و فقط سه کلاس داشت. این سه کلاس شامل بازیگری با تدریس داستین هافمن، تنیس با معلمی سرینا ویلیامز و دوره‌ی نویسندگی توسط پترسون بود.

مدت زمان هر کلاس عمدتاً بین دو تا 5 ساعت طراحی می‌شود.

هدف اصلی مستر کلاس از برگزاری دوره‌های آموزشی با حضور شخصیت‌های فوق مشهور، دموکراتیزه کردن آموزش و دسترسی راحت‌تر به نوابغ هر رشته است.

شما می‌توانید با خرید اشتراک سالانه از آموزش‌های این وب‌سایت استفاده کنید.

وب‌سایت مستر کلاس فارسی هم سعی کرده ویدئوهای منتشر شده در مستر کلاس اصلی را تا جای ممکن با زیرنویس فارسی ارائه کند و یا دوره‌های جدیدی با حضور مشاهیر ایرانی برگزار کند.

هر دوره معمولاً یک کتاب کار کلاسی هم به صورت pdf به همراه دارد.

دفتر اصلی مستر کلاس (فارسی) در تهران است و وب‌سایت این مجموعه در سال 1397 با گرته‌برداری از همتای آمریکایی خود آغاز به کار کرد.